Biografie

Over Frank Westerman

Frank Westerman (Emmen, 1964) groeide op in Assen en studeerde Tropische Cultuurtechniek aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. In 1987 woonde hij een jaar in de Andes van Peru, waar hij de irrigatiemethoden van Aymara-indianen onderzocht. Frank studeerde cum laude af en mag Ir. voor zijn naam zetten.

Journalistiek

Zijn allereerste journalistieke reportages schreef Frank toen hij nog studeerde. Zo versloeg hij voor Het Parool de poging van Mario Vargas Llosa om president van Peru te worden en de Amerikaanse anti-drugscampagne om de teelt van coca uit te roeien in de Chapare-regio van Bolivia.

Fotografie

Om een bestaan als freelancer op te bouwen volgde Frank een cursus fotojournalistiek bij De Moor in Amsterdam. Voor HP/De Tijd fotografeerde hij in Roemenië in de laatste week voor de val van Nicolae Ceausescu. Als getuige van het geweld berichtte hij rechtstreeks vanuit Roemenië voor de Volkskrant en Het Parool.

Radio-documentaires

Voor het VPRO-programma Het Gebouw maakte Frank twee radio-documentaires van driekwartier. De eerste in april 1992 vanuit de 'dodenvallei' van Noordwest-Kameroen - meer hierover bij Stikvallei - en de tweede in de herfst van 1993 vanuit het volledig platgebombardeerde stadje Vukovar aan de Donau.

Literair debuut

Omdat Frank zich uitsluitend wilde toeleggen op het schrijven ging hij na zijn flirt met de radio door met de geschreven journalistiek. Voor het tijdschrift Atlas schreef hij in 1993 het dertig-pagina's tellende verhaal 'Het goede meer': zijn debuut bij een literaire uitgeverij.

Correspondent standplaats Belgrado

In 1992 vestigde Westerman zich als Volkskrant-correspondent in Belgrado. Met zijn 27 jaar was hij de jongste correspondent die de Volkskrant ooit had gekend. De eerste weken vanuit een flat op zestien hoog aan de Ho Chi Min-boulevard en vervolgens vanuit een oud huis in de binnenstad ondernam hij talloze reportage-reizen naar het front. Frank interviewde first lady Mirjana Markovic, de vrouw van de toenmalige Servische president Slobodan Milosevic, portretteerde het stuntteam van straaljagerpiloten van de ex-Joegoslavische luchtmacht en was de enige Nederlandse journalist die erin slaagde Dutchbat te bezoeken in het belegerde Srebrenica.

De brug over de Tara

Over zijn ervaringen op de Balkan publiceerde Frank Westerman in 1994 zijn eerste boek De Brug over de Tara. In veel recensies werd de nadruk gelegd op de stijl en het schrijversvakmanschap. Dirk-Jan van Baar in Intermediair: 'Westerman is niet alleen journalist, maar ook een schrijver, en wel een hele goeie.'

Redacteur NRC Handelsblad

In november 1994 trad Frank Westerman als redacteur-verslaggever in dienst bij NRC Handelsblad. Voor de zaterdagbijlage Z schreef hij interviews, portretten, reconstructies en reportages over de meest uiteenlopende personen en gebeurtenissen (van de 'Bende van Venlo' tot aan kunstmatige intelligentie en xtc-pillen). Meer dan eens keerde hij terug naar de Balkan, waar hij de verrichtingen versloeg van Dutchbat en hoge Nederlandse officieren van het VN-vredesleger.

Het zwartse scenario

Over de val van Srebrenica in juli 1995 schreef hij samen met collega-journalist Bart Rijs Het Zwartste Scenario. Als enige Nederlandse verslaggevers wisten Rijs en Westerman door te dringen tot de omsingelde enclave. Ze gebruiken in hun boek geheime VN-documenten en interviews met ooggetuigen om de oorlogsjaren van Srebrenica te reconstrueren.

Correspondentschap standplaats Moskou

Van 1997 tot 2002 woonde en werkte Frank Westerman als correspondent in de voormalige Sovjet-Unie voor NRC Handelsblad. Samen met fotograaf Oleg Klimov hield hij in die tijd de website 'Bureau Moskou' bij. Ze reisden van Kaliningrad (voorheen Königsberg) tot aan de Koerillen en van de Krim tot boven de poolcirkel.

De graanrepubliek

In Moskou rondde Frank in 1999 De Graanrepubliek af, dat is bekroond met de Dr. L. de Jong-prijs voor eigentijdse geschiedschrijving. Het boek is twee maal bewerkt voor toneel - 'Graan' door Grand Theater Groningen (zestig voorstellingen), en 'Occis': muziektheater in de openlucht bij de Blauwe Stad.

Ingenieurs van de ziel

Franks daaropvolgende boek is een uitvloeisel van zijn verblijf in Rusland. In Ingenieurs van de ziel (2002) treedt hij in de voetsporen van de Russische schrijver Konstantin Paustovski en diens tijdgenoten als Maxim Gorki, Andrej Platonov en Boris Pilnjak. Ingenieurs van de ziel belandde op de shortlist van zowel de AKO-literatuurprijs als de Gouden Uil, en werd bekroond met de Dr. Wijnaendts Franckenprijs en de J. Gresshoffprijs. Het boek is inmiddels in tien talen vertaald en is in 2010 door The Sunday Times uitgeroepen tot 'Tavelbook of the Year'. El País bestempelde het als 'niet te overtreffen'.

Reportages voor NRC Handelsblad

Vanaf 2002 werkt Frank Westerman als schrijver vanuit Amsterdam. Voor NRC Handelsblad schreef hij nog een tiental achtergrondartikelen voor het zaterdags bijvoegsel Z en het magazine M. Tegenwoordig schrijft hij met enige regelmaat nog voor NRC, de Volkskrant, de Morgen of De Standaard.

El Negro en ik

In 2004 verscheen El Negro en ik, waarmee hij de Gouden Uil 2005 won. El Negro en ik kwam tevens op de shortlist van de Bob den Uyl-reisliteratuurprijs, de AKO-literatuurprijs, de MJ Brusse-prijs voor journalistiek en de Inktaap. Inmiddels zijn er vertalingen verschenen in het Duits, Tsjechisch, Frans, Italiaans, Spaans, Catalaans, Japansen Afrikaans.

Lof van de universiteit van Wageningen

Op grond van zijn oeuvre tot dan toe kreeg Westerman in 2005 de Outstanding Alumnus Award van zijn alma mater, de universiteit van Wageningen.

Ararat

In februari 2007 rondde Frank zijn boek Ararat af, dat zich afspeelt op het breukvlak van godsdienst en wetenschap, mythologie en geologie. Vijf maanden voor verschijning kocht de Londense uitgeverij Harvill Secker de Engelse vertaalrechten. Inmiddels is het werk in tien talen vertaald. Ararat heeft shortlists gehaald van de AKO-literatuurprijs 2007, de Euraka-prijs voor het beste wetenschapsboek, de Bob den Uyl-prijs voor reisliteratuur, en is in het buitenland genomineerd voor de internationale Boardman Taskerprize voor bergliteratuur, de Poolse Kapuscinski-prijs voor literaire reportage en de Italiaanse Gaeta-prijs voor reisliteratuur.

Dier, bovendier - plus verfilming

In september 2010 is Franks boek Dier, bovendier verschenen: de grote tragedies van de twintigste eeuw verteld aan de hand van een paard - de lipizzaner. De vertaalrechten zijn aan tien landen verkocht. Producent Pieter van Huystee heeft de filmrechten gekocht; cameraman en regisseur Hans Fels heeft daarop de bioscoopdocumentaire 'Perfect Horse' gemaakt.

Lezing dodenherdenking 2012

Op dodenherdenking 2012 heeft Frank de jaarlijkse 4-mei-lezing gehouden in de Nieuwe Kerk te Amsterdam, in aanwezigheid van de koninklijke familie, voorafgaand aan de kranslegging bij het monument op de Dam. Zijn voordracht Daden van licht kaliber is door het Nationaal Comité 4/5 mei uitgegeven in de vorm van een speciaal boekje, samen met de 5-mei lezing door de Duitse bondskanselier Joachim Gauck.

Kinderboek

Samen met zijn dochter Vera Westerman (geboren in 2002) schreef Frank het kinderboek Larski slaat alarm (voor 7+), dat speelt op Schiermonnikoog tijdens een ijskoude kerst. Het door Querido uitgegeven boek krijgt een Deense vertaling en stond in 2013 op de shortlist van de Hotze de Roos-prijs.

Stikvallei

Stikvallei (oktober 2013) is het eerste boek van Frank bij uitgeverij De Bezige Bij. Nieuwe edities van De graanrepubliek, Ararat, Ingenieurs van de ziel, El Negro en ik en Dier, bovendier, markeren de heruitgave van Franks oeuvre. Met Stikvallei - inmiddels 6e druk en verkocht aan 5 landen - behaalde Frank in 2014 zijn 5e AKO-Nominatie. 

Televisiedebuut

Frank maakte eind 2013/begin 2014 zijn debuut als tv-presentator van het zeven-delige NTR-programma Nederland in 7 Overstromingen dat in 2014 is uitgezonden op NL 2 en in 2017 is herhaald. Er is ook een dvd van gemaakt.

Fosfor

In 2014 publiceerde Frank de journalistieke reportage De moord op de boekverkoopster bij uitgeverij Fosfor. De inkomsten hiervan plus nog een extra bedrag heeft Frank geïnvesteerd: vanaf 1 januari 2015 is hij mede-eigenaar van de journalistieke start-up Fosfor. Zijn boeken blijven verschijnen bij De Bezige Bij.

Bloemlezingen en verfilming

In 2015 waagde Frank zich aan het genre van de bloemlezing. Hij stelde De draagbare Kapuscinski en Het eerste van Fosfor samen. Tegelijk ging de verfilming van Dier, bovendier (regie Hans Fels) in premiere op het Nederlands Filmfestival, later op tv uitgezonden door de VPRO.

Retour Srebrenica

20 jaar na de val van Srebrenica keerde Frank terug naar de enclave waartoe hij destijds als correspondent twee maal wist door te dringen. In juni 2015 publiceerde hij De slag om Srebrenica - zijn beste Balkan-werk vermeerderd met een actueel slotdeel - dat is bekroond met de Prinsjesboekenprijs 2015 voor het beste politieke boek van het jaar.

Een woord een woord: gijzelonderhandelaar

April 2016: Een woord een woord. Over taal, terreur, de Molukse treinkapingen en hoe nu verder na Charlie Hebdo. Genomineerd voor de Libris (geschiedenis) en de ECI-prijs (literatuur); in 2017 bekroond met de Brusse-prijs en de Bob den Uyl-prijs. Frank onderging voor dit boek een kapingsoefening op Schiphol en een training tot terrorisme-onderhandelaar bij de Politieacademie.

Gastschrijver aan de universiteit van Leiden

Najaar 2016 is Frank gastschrijver in Leiden, als eerste auteur van literaire reportages sinds de aanstelling van Gerard Reve in 1985. Een van zijn openbare hoorcolleges, 'de anatomische les', is een snijpracticum waarbij hij El Negro en ik ontleedt. Letterlijk.

Querido Academie/Instytut Reportazu

Vanaf 2017 geeft Frank masterclasses 'literatuur van de feiten' aan de Querido Academie. Ook verzorgt hij een Engelstalige masterclass in Warschau aan Instytut Reportazu, een Poolse schrijfopleiding gelieerd aan zijn de Poolse uitgever van El Negro en ik en Stikvallei.

Verhalen uit de polder/redacteur Querido Fosfor

Voorjaar 2017 verschijnt In het land van de ja-knikkers - verhalen uit polder. Frank wordt mede-eigenaar en 'editor at large' van Querido Fosfor, de uitgeverij die zich wil toeleggen op de literaire reportage. Franks bundel is de eerste uitgave van het nieuwe Querido Fosfor.

Presentator serie De brug (KRO-NCRV)

Samen met Maite Vermeulen van De Correspondent presenteert Frank vanaf januari 2018 de vier-delige documentaireserie De Brug. De eerste aflevering (over de gescheiden werelden aan weerszijden van de in 1993 kapotgeschoten, en inmiddels herbouwde 'stari most' van Mostar) is in juli 2017 opgenomen.

Brieven over de Brug

In januari 2018 publiceren Frank en Maite Vermeulen een briefwisseling naar aanleiding van de vier bruggen die zij bezochten. Mostar, San Rafael del Rio (Spanje/Catalonië), New Orleans en Rusizi (Rwanda/Congo). Brieven over De Brug heet hun correspondentie. 

Wij, de mens - 4e druk, 6 vertalingen

Half oktober 2018 verschijnt Franks tiende boek, Wij, de mens, dat prompt wordt genomineerd voor de Socrates Beker (beste filosofische boek). In de loop van 2019 zijn de Italiaanse, Zweedse, Poolse, Franse, Duitse en Engelse vertaalrechten verkocht.

25 jaar schrijver/nieuw werk

Gelijk met Franks 25-jarig schrijverschap verschijnt bij Querido Fosfor in oktober 2019 De wereld volgens Darpeen bundel van 30 reportages over de nagalm van de Koude Oorlog sinds de val van de Muur met nieuw werk uit Cuba, Roemenië en Darp, Drenthe.

Gastschrijver in Venetië

In september en oktober 2019 was Frank als schrijver verbonden de Ca Foscari-universiteit van Venetië, met als standplaats het eilandje San Servolo in de lagune, tussen het San Marco-plein en het Lido. Hij gaf er les in het kader van het Waterlines-project.

Kosmische komedie

In corona-jaar 2020 maakt Frank van de nood een boek: De kosmische komedie. Reportages in het voetspoor van Galileo zijn dan al gemaakt, excursies naar Franeker (Eise Eisinga Planetarium) Noordwijk (de Sojoez-capsule van André Kuipers!) en Westerbork (kamp én sterrenwacht) gaan gewoon door.

Presentatie 3-delige tv-serie

In mei 2022 presenteerde Frank de 3-delige documentairereeks 'Kunst achter prikkeldraad'. Een reis van kamp Vught (waar Franks grootvader gevangen zat) via Ravensbrück, Dachau, Mauthausen, Theresiënstadt naar Auschwitz. 'Hoop sterfte al laatste? Of is het eerder: kunst sterft als laatste?'

Troonrede van het Landschap

Op de derde dinsdag van september (2023) sprak Frank de alternatieve Troonrede van het Lanschap uit - op uitnodiging van de Landschapstriënnale. In zijn voordracht getiteld 'Wat wil het Wad?' pleit hij voor 'plichten voor de mens' in plaats van 'rechten voor de natuur' als het toekennen van rechtspersoonlijkheid aan de duinen of de zeehonden ('niet-mensen' in het jargon van nieuwe ecojuristen).